Hoe word ik verhalenverteller?
“Ik word hier zo enthousiast van. Ik wil hier echt meer mee. Hoe word ik verhalenverteller?”
Regelmatig stellen cursisten mij deze vraag. Ooit stelde ik die vraag zelf ook.
Hoe word ik verhalenverteller?
Ruim tien jaar geleden meldde ik me aan bij een sprekersclub (Het Sprekersgilde in Amsterdam) en begon ik met het volgen van een cursus verhalen vertellen (bij de Vertelacademie).
Al snel kreeg ik door dat ik hier gelukkig van werd. Zou ik dit meer kunnen doen? Ik vroeg aan een paar mensen hoe je een verhalenverteller kon worden. Als beroep!
Zo iemand die live vertelt, voor en mét echte mensen.
💡 Even tussendoor: Wil je leren verhalen vertellen voor kinderen? Ontdek hier meer over een gratis uitgebreid artikel en drie leuke verhalen om te vertellen.
Ik herinner me nog dat iemand me toen zei: om een degelijke verhalenverteller te worden heb je zeker tien jaar nodig.
Sinds die tijd hangt er boven mijn bureau een geel post-it briefje. In dikke zwarte letters staat erop: “2009-2019 Becoming a Storyteller”. In het Engels, in de tijd dat nog niet iedereen-en-zijn-oma zich storyteller noemde. 🙂
Ik rondde in die tien jaar meerjarige cursussen af en volgde workshops van mensen die ik erg goed vond vertellen. En ik vertelde, heel veel verhalen op allerlei plekken voor allerlei publiek.
Als ik kijk naar mijn eigen reis van de afgelopen tien jaar, dan is mijn antwoord op de vraag: “Hoe word ik verhalenverteller?” samen te vatten in drie punten: (een beetje) talent, hard werken en blijven leren.
Hoe werden mensen verhalenvertellers?
Hoe word ik verhalenverteller: vanuit de traditie
In culturen over de hele wereld zijn er traditionele verhalenvertellers (de griot, de bard, de seanachaidh), die er lang over gedaan hebben om zich zo te mogen noemen. Die tradities staan onder druk, maar zijn er nog wel.
Zo vertelde een oude Schotse verhalenverteller me dat hij als klein jongetje altijd de verhalen hoorde op de knie van zijn grootvader. Letterlijk moest hij ze terug vertellen, waarop zijn grootvader hem corrigeerde als hij iets verkeerd zei. Pas na jaren dit gedaan te hebben mocht hij toen hij tiener was voor het eerst zo’n verhaal voor een klein publiek vertellen.
Er zijn overeenkomsten tussen die verschillende tradities van over de hele wereld. Allereerst duurt het vaak jaren en jaren om een verhalenverteller te worden. Ten tweede zit er een lange periode van ‘mentoraat’ in, waarin je leert van iemand die al een verhalenverteller is. Tot slot word je geacht een omvangrijk repertoire van verhalen te hebben die je zonder al te veel voorbereiding kunt vertellen.
Hoe word ik verhalenverteller: autodidact & netwerken
In Nederland hebben we die traditie niet. Maar verhalenvertellers die hebben we wel.
Veel van die vertellers hebben het geleerd in de praktijk. Ze zijn begonnen vanuit een andere baan en hun luisteraars waren enthousiast. Zo enthousiast dat ze meer en meer gingen vertellen. Door jarenlange ervaring voelden ze steeds beter hun publiek aan en ontwikkelden ze zich zelf tot verhalenvertellers. In groepjes en flexibele netwerken trokken ze met elkaar op, gaven elkaar feedback en leerden van elkaar.
Hoe word ik verhalenverteller: ik ben het al
Iedereen kan zich verhalenverteller noemen, visitekaartjes laten drukken en een website bouwen. Het is geen beschermd beroep. Er is ook niet een soort van register waar je aangemeld moet zijn o.i.d. Dat geldt overigens voor veel beroepen (muzikant, journalist, coach, etc. etc.).
The Proof of the Pudding
In het Engels zeggen ze “the proof of the pudding is in the eating”. En zo is het ook. Een gebakje kan er nog zo lekker en aantrekkelijk uitzien, maar uiteindelijk ga je het opeten en dan ontdek je hoe lekker het wel of niet is.
Of je nu wel of geen cursussen gevolgd hebt, wel of geen flitsende website hebt, al vijftien jaar verhalenverteller bent of nog maar een jaar …
Uiteindelijk gaat het er om wat er gebeurt als je je publiek een verhaal vertelt. Bereik je ze en gaan ze met je mee op reis in hun verbeelding? Niet eenmalig, we hebben allemaal onze goede en slechte dagen, maar keer op keer?
Hoe word ik verhalenverteller?
Als je mij dat vraagt, krijg je het onderstaande antwoord.
Het begint met dat je er gewoon heel veel plezier in hebt en er gelukkig van wordt.
En dan zijn er drie dingen nodig: (een beetje) talent, hard werken en blijven leren.
(een beetje) Talent
Iedereen is een verhalenverteller. Ja, zeker. Nou, nee.
Dat is een beetje hetzelfde als zeggen dat iedereen een zanger is. Onder de douche, ja zeker. Maar niet iedereen kan zo goed zingen dat we daar met een hele groep naar gaan luisteren, toch? Laat staan dat we er een kaartje voor kopen.
Hard werken
Bij elke kunst geldt dat je die leert door het heel, heel veel te doen. Net zoals bij standup comedy, bij het bespelen van een muziekinstrument en bij schrijven van boeken.
Bij het vertellen van verhalen zit die ervaring hem er ook in dat je elke keer op andere plaatsen, voor andere luisteraars en met andere verhalen komt te staan.
Hard werken betekent ook initiatief nemen. Hoe wil jij verhalen gebruiken en vertellen en wie kan je daarmee iets waardevols aanbieden? Ga er op af.
Blijven leren
Volg cursussen en workshops. Bij voorkeur van vertellers die je hebt zien optreden. Bezoek voorstellingen, ga naar open podia. Soms leer je vooral hoe je het zelf niet wil doen. Lees boeken van verhalenvertellers. Probeer nieuwe dingen uit!
Hoe opener je bent om te leren, hoe meer je leert en hoe liever mensen je ook verder willen helpen.
En… zoek de mensen op die jou inspireren. Huur ze in om je te coachen.
Hoe word ik een betere verhalenverteller?
Ik leer nog zoveel nieuwe dingen. Elke keer weer als ik een cursus geef, elke keer weer als ik een serie optredens heb, elke keer weer als ik zelf een workshop volg of iemand me coacht.
Hoe meer je leert over verhalen vertellen, hoe meer je ontdekt wat er nog te leren is. En dat vind ik mooi. Blijven genieten, veel doen en actief op zoek om meer te leren.
Hoe word ik verhalenverteller?
Een grote vraag waar ik je mijn antwoord op heb proberen te geven. Roept het andere vragen op of wil je iets aanvullen?